Wie had een paar weken geleden kunnen bedenken dat Moria niet meer zou bestaan? De plek waarvan ik hoopte dat deze op een dag gesloten zou worden, is niet meer…! Het lijkt me overbodig jullie te vertellen dat hier de afgelopen weken een humanitaire ramp heeft plaatsgevonden. De brand van Moria was in Nederland groots in het nieuws en velen van jullie hebben mij de afgelopen weken berichtjes en bemoedigingen gestuurd. Maar nu het stof weer wat is neergedwarreld blijft het werk hier meer dan ooit nodig. In dit bericht wil ik jullie een update geven hoe de laatste weken eruit hebben gezien en hoe dit voor mij geweest is. 

Op de ochtend van 9 september werd ik vroeg wakker van mijn telefoon die roodgloeiend stond van de berichtjes. Die avond ervoor had ik van mijn collega te horen gekregen dat ons coronaprotocol opgeschaald was naar “code rood”, nadat was gebleken dat het coronavirus door het hele kamp verspreid bleek te zijn. Precies een week ervoor was de eerste coronabesmetting vastgesteld en nadat er rond de 2.000 tests waren uitgevoerd bleek nu dat overal in het kamp het virus aanwezig was. In de avond van 8 september hadden we al gehoord dat er wat onrust in het kamp was, mensen weigerden in quarantaine te gaan en volgden de instructies van de dokters niet op. Er was besloten dat mijn collega en ik woensdagochtend 9 september met zijn tweeën wat vroeger dan normaal richting het kamp zouden gaan om te bepalen of het voor de vrijwilligers veilig zou zijn om te gaan werken. 

Woensdagochtend om half 7 kreeg ik een berichtje van dezelfde collega dat ik zo snel mogelijk naar haar toe moest komen. Via verschillende kanalen had ik al gehoord en gezien dat de brand in Moria immens moest zijn geweest. Binnen 5 minuten zat ik in de auto en ontmoette ik haar vlakbij haar huis in ons dorp. Het eerste wat ze tegen me zei was: “Debora, ik denk dat dit het einde is van Moria.” Terwijl ze dat zei vloog er een helikopter over ons heen om een paar meter verderop water uit de zee te halen om boven Moria kamp te lozen. “Alles is weg, ons kantoor, het kamp, de Section, niets is meer over. Toen ik vanmorgen de politie belde om te vragen of we mochten komen was zijn antwoord ‘No way, het is veel te gevaarlijk.’ Debora, het is afgelopen.” Dat waren haar woorden. Het drong amper tot me door wat ze nu precies vertelde, maar toen we een stukje doorliepen en we op de parkeerplaats mensen tegenkwamen die daar de nacht hadden doorgebracht, en ik daar een paar vrouwen herkende die in de Section woonden, kwam de realiteit langzaam toch binnen. In de verte zagen we het dal rondom Moria gevuld met grote rookwolken. De politie was overal op straat en ontheemde vluchtelingen liepen rond. Nog altijd bleef de helikopter heen en weer vliegen met water uit de zee…

Wat later die dag reed ik samen met een andere collega richting het gedeelte waar de meeste mensen op straat bivakkeerden. De politie had op de hoofdweg naar Mytilini 2 grote politiebussen haaks op de weg gezet om de mensen tegen te houden en daarvoor lagen en zaten overal mensen. Bij de politiebussen stopte ik de auto en zodra ik uitstapte hoorde ik op verschillende plekken om mij heen, vrouwen uit de Section mijn naam roepen. “Debora, Debora, heb je water? Heb je melk voor mijn pasgeboren baby? Heb je een deken voor mijn zoontje? Heb je eten? Debora, waar moeten we heen? Waar moeten we vannacht slapen? Wat gaat er nu met ons gebeuren?” Allemaal vragen waar ik geen antwoord op had en, zoals de dagen erna zou blijken, ook geen makkelijk antwoord op te vinden was. Duizenden mensen waren die nacht alles verloren, en het gedeelte was die nacht nog niet was afgebrand werd diezelfde avond ook in brand gestoken, wat ervoor zorgde dat daadwerkelijk iedereen die in Moria woonde ontheemd was. 

In de dagen die volgden probeerden we te focussen op de meest belangrijke noden: eten, drinken, dekens en babyspullen. Het grootste probleem was echter de chaos. Duizenden mensen lagen op straat en hadden allemaal honger en dorst. Het distribueren van eten en spullen kon alleen plaatsvinden als er een goed systeem opgezet kon worden, want anders zou het resulteren in opstand en gevechten. Na verschillende mislukte pogingen lukte het na een paar dagen eindelijk om, samen met tientallen andere organisaties, een voedseldistributie op te zetten. Ook had een andere organisatie een manier gevonden om dekens en babyspullen uit te delen, ’s morgens vroeg om 4 uur gingen onze vrijwilligers met hen op pad om, terwijl iedereen nog in slaap was, de spullen bij de gezinnen neer te leggen. Deze samenwerkingen met andere organisaties is gelijk een van de bijzonder mooie dingen die de brand ons heeft gebracht. Eerder deed iedere organisatie nog wel eens naast elkaar zijn eigen ding, maar nu zagen we dat iedere organisatie zijn eigen kracht heeft en dat we mét elkaar ontzettend grote dingen kunnen bereiken. 

Terwijl wij ons best deden om in de noden van de mensen op straat te voorzien, werd er ondertussen in Europa en Griekeland een groot politiek spel gespeeld. Rond de 9.000 mensen lagen op straat en de brand van Moria kan wat mij betreft gezien worden als een rechtstreeks gevolg van de onmenselijke situatie in het kamp. De brand werd, begrijpelijkerwijs, door veel organisaties aangegrepen om ervoor te vechten dat al deze mensen naar het vasteland en naar andere Europese landen zouden moeten worden overgeplaatst. Iets waar ik het aan de ene kant helemaal mee eens ben, het moet een keer afgelopen zijn met het lijden van deze mensen. Maar aan de andere kant schuurt het ook, want zou dat niet super oneerlijk zijn voor alle mensen die net in de weken voor de brand Moria moesten verlaten en nu in Athene op straat wonen…? 

Op de achtergrond van dit politieke decor werden er honderden Griekse militairen in een gebied vlakbij ons dorp gebracht om daar een nieuw kamp te bouwen. Een super omstreden kamp, want wordt dit Moria 2.0? Daarnaast heeft de Griekse overheid het er al maanden over dat ze gesloten kampen willen bouwen, dus een soort gevangenissen waar de vluchtelingen in worden opgesloten. Wordt dit kamp zo’n gevangenis? Het waren, en zijn nog steeds, ingewikkelde dilemma’s waar ik veel met mijn huisgenootje over heb gesproken. Want als dit Moria 2.0 wordt en hier mensen in worden opgesloten, dan wil ik daar eigenlijk niet aan meewerken…!

Het waren vragen waar ik op dat moment geen antwoord op wist, maar wat ik wel wist was dat mijn collega mijn hulp in dit nieuwe kamp nodig had. Op zaterdagochtend werd ik door haar gebeld en ze wilde dat ik naar het kamp zou komen om haar te helpen met het huisvesten van de eerste vluchtelingen die van de straat kwamen. Eerst moest ik snel een kaart van het gebied maken, we maakten ons computersysteem klaar voor registraties in dit kamp en we moesten bepalen wie waar geplaatst zou worden. Een bizarre verantwoordelijkheid, maar tijd om daarover na te denken hadden we amper, de eerste mensen kwamen het kamp al binnen. De ene na de andere vrouw die ik kende vanuit de Section in Moria, kwam naar onze tent om een plekje in het kamp te krijgen. Steeds als ik weer iemand zag die ik kende had ik moeite om mijn tranen weg te slikken. Voor de vrouwen was het nog veel emotioneler. Zij hadden al dagenlang op straat geslapen in onzekerheid en angst, soms een baby van maar een paar weken oud. Ik was ontzettend blij ze weer te zien en ze een plekje in dit kamp te geven, maar aan de andere kant voelde het ook niet goed. De voorzieningen in het kamp waren totaal nog niet klaar, letterlijk het enige wat we ze konden bieden was een tent. Er waren alleen nog maar chemische toiletten, maar geen douche, geen stromend water, geen elektriciteit en daarbovenop wist ook niemand wat het uiteindelijke plan met dit kamp zou zijn. Zou de poort voor hen op een dag weer opengaan zodat ze het kamp uit zouden kunnen, of werd dit een gevangenis? 

De onzekerheid bleef klagen, maar tegelijkertijd was de hulp in het kamp zo hard nodig! Het was iedere dag weer een ingewikkeld dilemma. Wel zagen we gelukkig iedere dag verbeteringen in het kamp. Elektriciteit werd aangelegd, er werden geulen gegraven voor de sanitaire voorzieningen en langzaamaan kwam er meer structuur in de chaos. Binnen een aantal dagen zijn alle mensen van de straat in het nieuwe kamp gehuisvest. Twee dagen waren met name erg zwaar, toen er per dag zo’n 3.000 mensen binnenkwamen. Het waren lange, moeilijke en vermoeiende dagen. 

Het is momenteel alweer bijna een maand geleden dat Moria afbrandde. Langzaamaan beginnen dingen weer wat normaler te worden. Waar ik de eerste weken volop bezig was met de eerste crisisrespons, kan ik nu gelukkig weer wat meer focussen op de dingen die ik leuk vind om te doen: werken met de extra kwetsbare vluchtelingen. Ik werk op dit moment met een team vrijwilligers om de noden van de meest kwetsbaren in het kamp in kaart te brengen en deze mensen door te verwijzen naar de Grieken en de UNHCR. We hebben in samenwerking met een andere NGO al voor veel mensen een verschil kunnen maken en dat is erg bemoedigend om te zien. 

Ik weet dat veel van jullie zich ook afvragen: “Hoe houdt ze het toch vol in deze stressvolle tijd?!” en laat ik maar eerlijk zijn, die vraag stel ik mezelf ook steeds. Ik weet dat er maar 1 antwoord op deze vraag is, en dat is dat ik dit alleen kan doen met Gods hulp. Tijdens deze heftige periode kreeg ik een ontzettend fijn nieuw huisgenootje en woonden er ook 2 erg goede vriendinnen van mij naast me. God heeft precies de juiste timing gehad door deze mensen juist in deze periode om me heen te plaatsen. Met hen heb ik in deze periode alles kunnen delen, we hebben samen kunnen lachen, maar vooral ook samen kunnen huilen. Ik weet ook dat er ontzettend veel voor mij en de andere vrijwilligers hier gebeden worden en ik wil jullie vragen dat ook te blijven doen. Juist nu de situatie hier niet meer zo in het nieuws is, blijft gebed ontzettend nodig! 

Hoe de toekomst eruitziet weet niemand. Er worden gelukkig iedere week al wel mensen vanuit het kamp naar het vasteland gebracht en iedere dag zijn er weer verbeteringen in het kamp. De toekomst blijft onzeker, maar zo lang ik weet dat ik met mijn aanwezigheid hier een verschil kan maken voor de mensen hier, blijf ik. In mijn vorige blog hebben jullie kunnen lezen dat ik me voor weer een jaar wil inzetten en dat is nu niet anders. Zolang de nood er is, wil ik er voor deze mensen zijn en hen Gods liefde laten zien.  

Wilt u naast meebidden ook op een andere manier helpen? Kijk op de website van Christian Refugee Relief, onze Nederlandse partner en doneer, help met een inzameling of kom meehelpen met een groepsreis! Wilt u rechtstreeks een donatie doen voor mijn werk, dan kan dat onder het kopje “Doneer“

Voor meer foto’s over het werk dat we doen, volg EuroRelief op Facebook en Instagram!

Opeens was het eind juli. Ik weet niet hoe het voor jullie voelt, maar ik heb soms het idee dat het leven in maart, toen de coronacrisis begon, op pauze is gezet en dat we nu opeens in de zomer weer wakker zijn worden. Het voelt alsof er aan de ene kant niets is veranderd en aan de andere kant weet ik dat het leven gewoon door is gegaan. 

Griekenland heeft de coronacrisis tot nu toe gelukkig goed doorstaan, maar nu het land weer buitenlandse toeristen toelaat en iedereen vrij door het land kan reizen, is het risico voor Moria eigenlijk groter dan ooit tevoren. In de afgelopen weken zijn er verschillende gevallen van corona onder de Griekse bevolking op het eiland vastgesteld en dat brengt uiteraard het risico met zich mee dat corona ook kamp Moria bereikt. We blijven hopen en bidden dat het zo ver nooit zal komen. 

De afgelopen weken heb ik in Nederland vakantie gehad. Ik was er ontzettend aan toe om alles hier even helemaal los te laten en niets te hoeven doen. Totaal ben ik 3,5 week in Nederland geweest en ik heb helemaal bij kunnen komen. Helaas heb ik vanwege een griepje weinig mensen in Nederland kunnen ontmoeten, bij klachten moet je immers thuisblijven. Twee tests hebben gelukkig kunnen uitsluiten dat mijn klachten hoorden bij corona. Op dit moment zit ik alweer in de laatste dagen van mijn zelf-quarantaine hier op Lesbos. 

Met dat augustus steeds dichterbij komt, komt er ook een mijlpaal dichterbij. Vorig jaar, halverwege augustus ben ik in het vliegtuig gestapt om hier op Lesbos te gaan werken. Dat was met de insteek voor “minimaal een jaar”. Richting het einde van dat jaar zou ik kijken hoe het hier zou gaan, met mij, met kamp Moria, met de organisatie EuroRelief en met de financiën om dan de balans op te maken of het na een jaar goed geweest was, of dat ik hier nog langer zou willen en kunnen werken. En dat laatste is het geval. Ik heb er veel over nagedacht, maar ik geloof dat God mij hier geroepen en geplaatst heeft met een reden en een doel en dat dat niet nu na een jaar is afgelopen. In afhankelijkheid van Hem heb ik een jaar geleden die stap gezet, met het vertrouwen dat Hij leidt en voorziet. En dat heeft Hij gedaan! Er is zo’n overvloed aan financiële steun binnengekomen dat ik me hier geen minuut zorgen over hoef te maken. Ik voel me gedragen en gesteund door al jullie gebeden in Nederland en ik heb met de mensen in Moria een ontzettend gezegende tijd gehad. Zoveel vrouwen heb ik mogen leren kennen en ik heb overvloedig Gods liefde met hen mogen delen. Door vrienden met ze te zijn, een luisterend oor te bieden, een arm om hen heen te slaan, hun tranen af te vegen, met ze te lachen, met ze te eten en met ze te dansen. Zoveel vrijwilligers heb ik leren kennen met wie ik nog steeds regelmatig contact heb, van wie ik weet dat ze voor mij en Moria bidden. Ook met de Griekse medewerkers heb ik een band mogen opbouwen die tot zoveel mooie dingen heeft geleid. 

Natuurlijk zijn er ook moeilijke momenten. Moria is een plek die ik niemand toewens en als ik zie wat die plek met mensen kan doen breekt mijn hart. Het breekt mijn hart als een wanhopige moeder met een gehandicapte zoon aan me vraagt hoe het nu verder moet, het breekt mijn hart als een van de vrouwen in een psychose belandt en bijna zelfmoord wil plegen, het breekt mijn hart als iemand naar de alcohol of zelfs drugs grijpt om maar even niet aan de ellende te moeten denken, het breekt mijn hart als ik denk aan al die baby’s die de eerste maanden van hun leven in vluchtelingenkamp moeten doorbrengen. Het breekt mijn hart als ik kijk naar al het onrecht dat er in Moria is. Maar ook in die ellende weet ik “In dit alles zijn wij meer dan overwinnaars, door Hem die ons heeft liefgehad.” Ook ik verlies vaak mijn blik op God en ik voel Hem zeker niet iedere dag, maar ik weet dat “noch dood, noch leven, noch engelen, noch overheden, noch krachten, noch tegenwoordige, noch toekomstige dingen, noch hoogte, noch diepte, noch enig ander schepsel ons zal kunnen scheiden van de liefde van God in Christus Jezus, onze Heere. En daar vertrouw ik dan maar op. Hij is erbij, ook het volgende jaar dat ik hier in Moria hoop te werken.

Blijft u mij ook dit komende jaar steunen, met gebed, financiën en betrokkenheid?

Bid mee:

• Voor mij, om kracht om ook het komende jaar weer hier te mogen dienen en te vechten tegen het onrecht, dat ik mijn blik op Hem gericht mag houden en dat door mij heen Zijn licht mag schijnen
• Voor het team van EuroRelief, dat de juiste beslissingen genomen mogen worden in soms moeilijke dilemma’s
• Voor de vluchtelingen, dat ze mogen weten dat God er altijd voor hen is, ook in het donkerste en diepste dal
• Voor de Griekse overheid, om de juiste, menselijke beslissingen te maken rondom de vluchtelingenproblematiek
• Voor Europa, voor solidariteit met de mensen in Moria en échte oplossingen

Dank mee:

• Voor de zegen die ik voor de vluchtelingen mocht zijn tijdens het afgelopen jaar
• Voor alle blijdschap en energie die God mij heeft gegeven zodat ik hier kon werken
• Voor het feit dat corona nog steeds Moria niet bereikt heeft
• Voor al het werk dat we het afgelopen jaar hebben mogen verzetten en alle projecten die we succesvol hebben kunnen afronden
• Voor de overvloedige financiële zegeningen die ik heb mogen ontvangen

Het leven gaat door, ook in Moria. Coronacrisis of niet, nog steeds wonen er rond de 20.000 mensen in dit kamp gebouwd voor 3.000. Nog steeds staan deze mensen dagelijks uren in de rij voor hun eten en water en nog steeds is de situatie voor veel mensen bijna ondraaglijk. Maar in al deze ellende wil ik wat verhalen van hoop met jullie delen, gewoon als een tegenwicht aan al het negatieve nieuws over Moria.

In de Section waar ik de meeste tijd doorbreng wonen op dit moment zo’n 300 vrouwen en ongeveer 100 kinderen. Mijn collega’s en ik zijn hier van ‘s morgens 8.00 tot ‘s avonds 00.00 aanwezig. Omdat we zoveel tijd met de vrouwen en kinderen doorbrengen ontstaan en vriendschappen en zijn we getuige van andere mooie verhalen. Met name het contact met de kinderen brengt zoveel vreugde! Zo zag mijn collega een tijdje geleden de kinderen rondrennen in “hesjes” gemaakt van blauwe plastic tasjes. Ze gebruikten hun handen als walkie talkie en riepen naar elkaar “What happened, what happened?” en renden druk heen en weer. Ze speelden met elkaar dat ze “EuroRelief” waren, de organisatie waar ik voor werk. Heerlijk om te zien hoe kinderen toch kinderen blijven! Een ander jongetje antwoordde stellig “EuroRelief!, nadat we hem vroegen wat hij later wilde worden. Gelijk daarna zei hij “Oh, maar dat kan niet, want ik ben chocola”, waarna hij naar zijn huid wees. We hebben hem toen op het hart gedrukt dat het niet uitmaakt welke kleur je huid is, dat iedereen hetzelfde is en dat hij zeker welkom is om later bij ons te komen werken. Vorige week vond een van de kinderen een keycord en samen met mijn collega hebben ze toen een badge voor hem gemaakt. Vervolgens liep hij trots met zijn borst vooruit riep “I am EuroRelief”. Dat zijn de momenten die een glimlach op mijn gezicht geven en die ons laten zien welke impact het werk heeft dat we doen.

Ook met de vrouwen zijn er veel mooie momenten. Ik moest vorige week een paar dagen thuisblijven vanwege een buikgriepje en toen ik deze week weer terug aan het werk ging vroegen zoveel vrouwen me hoe het met je ging en of ik weer beter was. Ze hadden gehoord dat ik ziek was en maakten zich zorgen over me. Ik weet dat ik hier niet ben om de goedkeuring van deze vrouwen te ontvangen, maar dat ik hier ben om God te dienen. Toch doet het me goed om te horen dat ze onze aanwezigheid waarderen en het fijn vinden dat we er zijn. Zo vertelde een van de vrouwen ons vorige week dat we zijn “als elektriciteit voor Moria, zonder ons is er geen licht in het kamp”. Dat is een van de momenten dat de bijbeltekst “U bent het licht van de wereld” (Matt. 5:14) echt zichtbaar is. Dan zien we dat we met onze aanwezigheid Gods licht in de duisternis hier mogen schijnen.

Op dit moment vieren miljoenen moslims wereldwijd Ramadan en zo ook in Moria. Veel vrouwen in de Section zijn van Afghaanse of Somalische afkomst en zijn dus moslim. Van ‘s morgens een uur of 5 tot ‘s avond 8 eten en drinken zij niets, zelfs geen water! ‘s Avonds wordt het vasten gebroken met een maaltijd die “iftar” heet. De gastvrijheid van de vrouwen is ongekend. Zelfs het weinig wat ze hebben delen ze nog met ons. Heerlijke gerechtjes worden gemaakt en de uitnodiging afslaan is onbeleefd, dus we genieten heerlijk met ze mee.

Iets anders waar ik ontzettend blij van word is het feit dat we een nieuw kantoortje hebben gekregen! De ruimte naast ons kantoor is vrijgemaakt en een week lang hebben we geboend, kakkerlakken bestreden en geverfd, maar nu kunnen we al meer dan twee weken iedere dag genieten van deze frisse, nieuwe ruimte. Het kantoortje is groter dan het vorige dat we hadden en we maken dankbaar gebruik van alle ruimte die we nu hebben. Een van mijn collega’s is erg creatief en heeft een prachtige muurschildering van een wild bloemenveld gemaakt. We hebben ook een bed in het kantoortje staan die dienstdoet als bank. De aankleding van het kantoortje is mede mogelijk gemaakt door jullie donaties die in de afgelopen weken en maanden zijn binnengekomen, ontzettend bedankt daarvoor!

Ook het leven buiten Moria gaat door. Ik zou nu eigenlijk mijn vakantie in Nederland hebben, maar vanwege corona loopt alles even anders. Ik weet niet precies wanneer ik weer in Nederland hoop te zijn, maar dat zien we vanzelf. Verder begin ik echt weer te merken dat ik op een Grieks eiland woon. De temperatuur komt hier overdag dagelijks al boven de 20 graden en heldergele lentebloemen bloeien overal.

Uiteraard zijn er ook zorgen. In deze blog wil ik die met u delen in de vorm van gebedspunten. Bidt u mee?

• Dank dat corona nog steeds Moria niet bereikt heeft, maar bid dat dat ook zo blijft! We moeten er niet aan denken wat er gebeurt als deze gevaarlijke ziekte dit overvolle kamp bereikt.
• Bid dat nieuwe vrijwilligers mogen komen nu dat met de coronacrisis en de reismaatregelen ingewikkelder gaat dan normaal.
• Bid voor energie, kracht en wijsheid voor mij en al mijn collega’s in deze tijd waarin corona alles onzeker maakt.

Ik zit hier samen met mijn huisgenootje warm in ons appartement. Een aantal drukke weken ligt achter me en de weken die voor me liggen zijn een groot vraagteken…

Zoals jullie allemaal op het nieuws hebben kunnen horen en zien is de situatie op Lesbos in de afgelopen weken uit de hand gelopen. Van veel van jullie heb ik bezorgde berichtjes gekregen over of ik wel veilig was en over hoe het hier gaat. Zelfs de krant en de radio vroegen me om te vertellen over de situatie hier. Een rode draad in al die gesprekken is: “Waarom?”

Hoe heeft het zo ver kunnen komen dat de Grieken bootjes vol vluchtelingen met stokken van de kust afduwt om te voorkomen dat de mensen aan wal komen? Hoe heeft het zo ver kunnen komen dat een paar van mijn vriendinnen in de auto zijn aangevallen, een ruit werd ingeslagen en ze achtervolgd werden door gemaskerde mannen? Hoe heeft het zo ver kunnen komen dat tientallen vrijwilligers op de vlucht moesten naar Athene, voor hun eigen veiligheid? Hoe heeft het zo ver kunnen komen dat de Griekse kustwacht richting zee is gaan schieten?

Het wordt een beetje een politiek verhaal, maar dat is nu eenmaal de situatie waarin ik leef. De gebeurtenissen hier op het eiland zijn de directe gevolgen van een aantal politieke beslissingen die in de afgelopen jaren en weken genomen zijn. Allereerst is daar de Turkije-deal die in 2016 ervoor heeft gezorgd dat Turkije zijn grenzen richting Europa strenger moest gaan bewaken en daarmee het aantal vluchtelingen dat de overtocht naar Europa maakt heeft verminderd. Een ander gevolg van de Turkije-deal is dat de vluchtelingen die nog wel op de Griekse eilanden aankwamen daar moesten blijven, met als gevolg de huidige overvolle kampen. De Turkije-deal was een noodoplossing die nu al 4 jaar lang geldt. De Grieken worden de overvolle kampen op de eilanden zat. Ze zijn het zat om de schapen uit hun weilanden gestolen te zien worden, ze zijn het zat om hun olijfbomen omgekapt te zien worden en ze zijn het zat om bang te zijn om ‘s avonds alleen op straat te lopen. Want dat zijn de consequenties van het feit dat Moria nu rond de 20.000 mensen telt. Niet dat de vluchtelingen dit doen om de Grieken te pesten, maar gewoon omdat ze honger hebben, gewoon omdat ze het ‘s nachts koud hebben en gewoon omdat het kamp met de dag groeit. Kortom, de Grieken op de eilanden zijn het zat om al 4 jaar lang de hele Europese vluchtelingencrisis te dragen. Die Turkije-deal kan eigenlijk gezien worden als een pleister op een gebroken been. Al 4 jaar lang en Europa heeft niets gedaan om dat been eens goed in te gipsen en te genezen….

Dan is daar de huidige situatie in Turkije, de spanningen rondom de Syrische grens in het zuiden en de gigantische hoeveelheid vluchtelingen in Turkije waar Erdogan vanaf wil. Daarom besloot hij een paar weken geleden dat hij de grenzen met Europa zou openen. Tienduizenden vluchtelingen stroomden richting de landgrens en probeerden daar Griekenland binnen te komen. Toen daar door de Griekse grenswacht gereageerd werd met traangas en geweld en er eigenlijk niemand doorheen kwam, én toen het stormige weer overging in zacht lenteweer stapten honderden mensen in bootjes en maakten de overtocht via de zee. Al die mensen kwamen aan op de al overvolle eilanden en toen kwam die frustratie die al 4 jaar lang bij de Grieken is opgebouwd er in één keer uit. Deels kwam het eruit richting de vluchtelingen, maar voornamelijk de vrijwilligers van NGO’s werden het doelwit. Voor een gevecht tegen 20.000 vluchtelingen in een kamp heb je nogal wat mankracht nodig, maar vrijwilligers die in hun huurautootje over straat rijden zijn een veel makkelijker doelwit. En dat is dus wat er gebeurde…

Ikzelf was tijdens deze periode precies in Athene. Mijn broertje Timon is hier een weekje geweest, precies toen het nog rustig was en op zaterdagochtend zijn we naar Athene vertrokken. Op zondagmiddag barstte op Lesbos de bom. Mijn collega’s hebben toen bijna een week in huis opgesloten gezeten omdat het voor hen niet veilig was om op straat te komen. Aan het einde van die week zijn ze naar Athene gekomen en hebben we met elkaar daar het weekend doorgebracht. Op maandag zijn we weer terug naar het eiland gekomen omdat de situatie gelukkig weer gekalmeerd was. Er zijn weinig incidenten meer geweest, maar we zijn nog steeds wel alert. Op maandag zijn we gewoon weer aan de slag gegaan en hebben we het werk opgepakt waar we het hadden laten liggen.

We zijn amper van deze crisis bijgekomen, of de volgende dient zich alweer aan. Het coronavirus komt om de hoek kijken. Op dit moment is er van 1 Griekse vrouw bekend dat ze het virus heeft en zij ligt in het ziekenhuis. In Moria is het virus nog niet opgedoken en we bidden en hopen dat dat zo blijft. Wellicht tegen beter weten in. Hygiene, handen wassen met zeep, lichamelijk afstand houden, jezelf opsluiten. Het zijn allemaal dingen die nu in Nederland geadviseerd worden om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Hier in Moria zijn het echter adviezen waar niemand iets mee kan, gewoon omdat de voorzieningen er niet zijn. Het feit dat het virus Moria nog niet heeft bereikt betekent echter niet dat men er niet mee bezig is. Iedere dag zie ik meer mensen met gezichtsmaskers op rondlopen, en veel mensen vertellen me dat ze bang zijn het te krijgen. Hoe groot is de kans op overleven voor onze vertaler die diabetes heeft, hoe groot is de kans op overleven voor die vrouwen met nierproblemen of asthma? Ook is onduidelijk hoe het virus de hoeveelheid vrijwilligers gaat beïnvloeden, we horen al berichten van teams die hun reis hebben gecanceld, vliegmaatschappijen die vluchten schrappen en mensen die het eiland voortijdig moeten verlaten vanwege reisrestricties. Hoe gaan de komende weken er uit zien? We weten het niet…

Onze teamleider zei deze week “Het staat nergens in de Bijbel dat God volgen makkelijk zal zijn. Als je terug naar huis wilt ben je vrij om te gaan, maar realiseer je dat God ons misschien juist wel voor een tijd als deze hier heeft geplaatst.” Dat was een mooie bemoediging. Als ik hoor dat onze Griekse collega’s thuisblijven en we andere NGO’s zien vertrekken, vraag ik me af wie er voor deze mensen zorgt als we allemaal onze biezen zouden pakken. Ik geloof dat God mij heeft geroepen om in Moria te werken en dat betekent niet dat ik mijn spullen pak als het moeilijk wordt… Ook betekent dat niet dat ik onvoorzichtig en onverschillig kan zijn richting de risico’s. Ook ik was mijn handen extra vaak, probeer afstand te houden tot de mensen om me heen en ik heb een extra voorraadje eten in mijn kast liggen. Maar toch, ik weet ook in moeilijke tijden en wanneer we van de ene crisis overgaan op de andere crisis, dat God nog steeds dezelfde is. Zoals het in 1 Petrus 5:7 staat: Werp al uw zorgen op Hem, want Hij zorgt voor u. En dat is wat ik dan maar doe.

Omdat woorden vaak tekort schieten

Een prachtig eiland met een donkere plek

Afbeelding 1 van 28

De artikelen die bij de foto’s horen:

https://www.theguardian.com/artanddesign/gallery/2019/dec/03/life-in-a-greek-makeshift-migrant-camp-in-pictures

https://www.theguardian.com/global-development/2020/jan/11/lesbos-moria-refugee-camp-syrian-teenager-family-uk

https://www.theguardian.com/global-development/2020/jan/16/catastrophic-conditions-greet-refugees-arriving-on-lesbos

https://www.theguardian.com/global-development/2020/jan/17/moria-is-a-hell-new-arrivals-describe-life-in-a-greek-refugee-camp

https://www.theguardian.com/world/2020/jan/23/greece-urged-to-move-140-ill-children-from-lesbos-refugee-camp

https://www.theguardian.com/world/2020/feb/09/moria-refugee-camp-doctors-story-lesbos-greece

https://www.theguardian.com/global-development/2020/feb/11/un-calls-for-urgent-evacuation-of-lesbos-refugee-camp